Znaczenie Unii Horodelskiej
2013.10.07 17:15:152 października 2013 r. minęła 600. rocznica Unii Horodelskiej, zawartej w Horodle w 1413 r. pomiędzy Polską i Litwą.
Na owe czasy był to śmiały projekt polityczny - pierwsza próba zjednoczenia Europy Środkowej, po przez przekształcenie w federację Koronę Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego (Rzeczpospolitą Obojga Narodów) w organizm trójczłonowy, który powstał przez wyodrębnienie Księstwa Ruskiego z Wielkiego Księstwa Litewskiego i połączenia go w unię realną z dwoma pozostałymi. Niestety projekt ten nie został do końca zrealizowany.
Wspólnym celem było przeciwstawienie się Krzyżakom i imperialnej polityce Księstwa Moskiewskiego, którego władcy wywodzili się z dynastii Rurykowiczów Wielkiego Księstwa Kijowskiego, a w bezpośredniej linii od Aleksandr Newskiego (1252-1263), panującego w Księstwie Włodzimiersko-Suzdalskim. Byli to: Daniel Moskiewski (1263-1303), Jerzy Moskiewski (1303-1325), i Iwan I Kalita (1325-1340). Marsz na Kijów.
Księstwo Moskiewskie, wyłonione zostało w 1276 r. z Księstwa Włodzimiersko-Suzdalskiego. Stolicą było miasto Moskwa założone w 1147 r. nad rzeką Moskwą, dopływem Wołgi., które formalnie istniało do 1547, kiedy to wielki książę moskiewski Iwan IV Groźny przybrał tytuł cara Rosji.
Rzeczpospolita Obojga Narodów nie uznała tytułu cara i cesarza Rosji. W oficjalnym nazewnictwie nadal używano nazwy Wielkie Księstwo Moskiewskie wobec całej Rosji. Uległo to zmianie na sejmie konwokacyjnym w 1764, co utorowało drogę do rozbiorów Rzeczypospolitej.
Polityka polska na wschodzie
Warto wrócić pamięcią do meandrów polskiej polityki wschodniej, prowadzonej od zarania dziejów Państwa Polskiego, przez kolejnych panujących, bowiem już u początków naszej państwowości, za czasów Dynastii Piastów, prowadzono bardzo skuteczną i dalekosiężną politykę wschodnią, po przez koligacenie się Piastów z Rurykowiczami Rusi Kijowskiej.
Otóż już w wieku XI, książę ruski Izjasław, syn Jarosława Mądrego, Księcia Rusi Kijowskiej, pojął za żonę Gertrudę, córkę Mieszka II, a od czasów Bolesława Krzywoustego, (pierwsza połowa XII w.) istniał już stały zwyczaj koligacenia się z Rurykowiczami:
- Bolesław Krzywousty, miał pierwszą żonę Rusinkę. Trzech z jego pięciu synów, miało żony Rusinki, a dwie córki poszły za żony na Ruś.
Kazimierz Sprawiedliwy umocnił swoje wpływy na Rusi, po przez mariaż z Rusinką, Heleną,
- Leszek Biały pojął za żonę Rusinkę Grzymisławę,
- wreszcie Konrad Mazowiecki ożenił się z Rusinką Agafią.
W Zjednoczonym Królestwie Polskim pod panowaniem Władysława I Łokietka 1306 – 1333. (król Polski od 1320) i za Kazimierza III Wielkiego (1333 – 1370), w 1253 r. w skutek zabiegów polskich, zmierzających do katolizacji Rusi, syn Romana Halickiego, Daniel, został koronowany przez legata papieskiego
W 1323 r, po śmierci księcia halicko - włodzimierskiego Jerzego I, Władysław Łokietek wprowadził na tron halicko – włodzimierski swojego mazowieckiego krewniaka, Bolesława, syna Trojdena, którego matką była Rusinka Maria Juriewna, córka Jerzego I.
Ta polityka wschodnia, kontynuowana poprzez mariaże, w przyszłości zaowocowało wielkim sukcesem politycznym Piastów. osiągniętym zapewne za wiedzą i zgodą Litwy, która posiadała już wielkie obszary Rusi, wydarte Złotej Ordzie, a także za zgodą dworów książęcych Rusi, które korzystały ze znaczącej w owym czasie pozycji Królestwa Polskiego w Europie wschodniej i zachodniej.
W tym czasie nastąpił też ścisły sojusz księcia litewskiego Gedymina z królem Polski. Sojusz skierowany był przeciw Brandenburgii i państwu zakonnemu w Prusach. Zbliżenie polsko – litewskie sięgało dalej, a mianowicie syn Władysława Łokietka i Jadwigi, córki Bolesława Pobożnego, Kazimierz, późniejszy król Polski (lata panowania 1333-1370), pojął za żonę córkę Gedymina Aldonę – Annę utrwalając zbliżenie między Polską i Litwą na wiele lat, zaś panujący na Rusi Jerzy II pojął za żonę córkę Giedymina, Eufemię.
Kazimierz nie miał syna, dziedzica Królestwa. Postanowił więc w 1338 r., że gdyby umarł bez dziedzica, na tronie polskim zasiądzie węgierski następca tronu, Ludwik Andegaweński. Chodziło o zacieśnienie sojuszu polsko-węgierskiego, nie zaś rzeczywista obawa o losy dziedzictwa.
Mimo parokrotnego ożenku Kazimierz Wielki nie doczekał się dziedzica. Pierwsza żona, Litwinka Anna, urodziła tylko dwie córki, Adelajda heska okazała się bezpłodna. Następna żona, mieszczka z Pragi, Rokiczana, niezupełnie legalna, gdyż nie uzyskał z poprzednią rozwodu. Z nią też nie miał dzieci. W końcu ożenił się z Jadwigą, córką księcia żagańskiego. Małżeństwo to nie zostało uznane przez Kościół - król był w świetle prawa koscielnego bigamistą. Papież uznał jedynie potomstwo zrodzone z tego związku. Były to jednak wyłącznie córki, gdy tymczasem umowa o dziedziczeniu Andegawena pozostawała przez cały czas w mocy.
Kazimierz zmarł w roku 1370. Chociaż nie udało mu się zrealizować wszystkich postawionych sobie celów, to zdołał doprowadzić do tego, że przez kilka następnych wieków Polska stanowiła istotny czynnik polityki europejskiej, szczególnie w Europie Środkowej.
Można śmiało powiedzieć, że Kazimierz Wielki położył podwaliny pod przyszłą Rzeczypospolitą pod przyszły dom Dwojga Narodów, a nawet Trojga Narodów, (Rzeczpospolitą wielu narodów cieszących się pełnymi swobodami).
Zgodnie z postanowieniem Kazimierza Wielkiego na tronie Polskim zasiadł Ludwik Węgierski (1370 -1382), a następnie Jadwiga (1384 – 1399),
Jadwiga poślubiła Władysława Jagiełłę, wielkiego księcia litewskiego. Małżeństwo Władysława Jagiełły z dziedziczką tronu polskiego Jadwigą Andegaweńską, koronowaną na króla Polski, po śmierci Ludwika Węgierskiego, siostrzeńca Kazimierza III Wielkiego, było wynikiem zawartej unii w Krewie.
Panowanie Jagiellonów to czas wielkich sukcesów militarnych państwa polsko-litewskiego na zachodzie i przeciwstawienie się presji na ziemie litewskie zaborczego Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. W szczytowym okresie Rzeczpospolita skupiała pod swoim panowaniem obszar ponad 2 000 000 km², co czyniło ją jedną z najpotężniejszych dynastii w Europie.
Ostatnią z przedstawicieli tej dynastii - Anna Jagiellonka została wybrana "królem Polski" w 1575 roku, ale już w 1576 roku królem Polski został jej mąż Stefan Batory. Po jego śmierci – koronę przejął siostrzeniec Zygmunta III Wazy, tak więc Anna nie figuruje w zestawieniach królów polskich.
komentarze: 2
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz