Teatr w Brzeżanach a Helena Modrzejewska

2012.10.27 12:18:49


Helena Modrzejewska - była córką Józefy z Miselów Bendowej, siostrą Józefy Tomaszewicz, przy­rodnią siostrą Feliksa, Józefa i Szymona Bendów. Jej matka była wdową po zamożnym kupcu, ojca trudno zidentyfikować. Wedle szeroko rozpo­wszechnionej pogłoski był nim książę Eustachy Sanguszko. Sama Modrzejewska nazywała ojcem Michała Opida, urzędnika, przyjaciela swej matki. Do 1850 uczyła się na pensji, potem u sióstr prezentek, jeszcze później pomagała prowadzić matce kawiarnię. Już jako młoda dziewczyna marzyła o teatrze, jednak Józefa Hubertowa, która ją przeegzaminowała, nie wróżyła jej powodzenia. Na talencie Modrzejewskiej poznał się dopiero Gustaw Zimajer, który postanowił uczynić z niej sławną aktorkę niemiecką i w 1860 opłacił jej lekcje gry aktorskiej u niemieckiego aktora Axtmanna. W drugiej połowie tego roku Zimajer zabrał ją do Bochni, gdzie urodziła mu syna. Latem 1861, za­pewne w lipcu, wystąpiła w roli Hortensji (Biała kamelia), w zespole amatorskim zorganizowanym przez Konstantego Łobojkę przy pomocy Zimajera. Zespół ten przekształcił się wkrótce w teatr zawodowy, z którym Modrzejewska występowała przez rok, kolejno w No­wym Sączu, Rzeszowie, Przemyślu, Samborze, Sta­nisławowie, Brzeżanach i Brodach. W tym okresie narodził się pseudonim Modrzejewska, wymyślony przez Łobojkę, który ze względu na obyczajność przedstawiał Zima­jera z kochanką  jako „małżonków Modrzejewskich” (w 1862 mieli już dwoje dzieci). Od września 1862 do stycznia 1863 M. była aktorką teatru lwowskiego, w lutym 1863 występowała w Stanisławowie u Adama Miłaszewskiego, a od kwietnia tego roku w teatrze polskim w Czerniowcach, najpierw w zespole Lucjana Ortyńskiego, a potem Zimajera. W kwietniu 1865 Zimajer zabrał ją do Wiednia, gdzie zabiegał dla niej o engagement w różnych teatrach. Modrzejewska nie znała jednak wystarczająco języka niemieckiego i po kilku tygodniach musieli oboje wrócić do Czerniowiec.
- źródło www.culture.pl/baza-teatr.../helena-modrzejewska-modjeska

Zimajer był dla niej okrutny do tego stopnia, że aby się wyzwolić spod jego opieki, koledzy aktorzy umożliwili jej ucieczkę.

Nie jest wiadome gdzie w Brzeżanach mieściła się scena, być może w pomieszczeniach ratusza.

W Brzeżanach najciekawszym pod względem architektonicznym był gmach „Sokóła”, w którym przed wojną znajdowała się scena teatralna.. „Sokół” jako  organizacja powstała w Brzeżanach 16.06.1892, a  budynek zbudowany dopiero w 1903 r., przy ówczesnym placu ks. Biskupa Bandurskiego. Była tam  piękna sala balowa, scena teatralna i biblioteka. Projektantem budynku był Władysław Hertman z Brzeżan, a pierwszym prezesem „Sokoła” Stanisław Wiszniewski, który po odrodzeniu się Polski został pierwszym burmistrzem Brzeżan. Gmach został zniszczony w czasie I wojny światowej, ale odbudowany po wojnie. Niestety w okresie II. wojny w światowej został doszczętnie zbombardowany i już go nie odbudowano.

  

Zespół teatru amatorskiego. Druga osoba po prawej stronie reżysera, to panna Pfeiferówna, moja mama.

(zdj. wykonane w 1913 roku)

komentarze: 0