Sobiescy z Sobieszyna herbu „Janina”
niedziela, 14 grudnia 2014 11:44Najwcześniejsza wzmianka o herbie „Janina” pochodzi z 1246 roku. Miał się nim posługiwać Piotr Wydżga, szlachcic ziemi krakowskiej, krzyżowiec, właściciel zamków w Czorsztynie, Rytrze, Łącku oraz zamku Lemiasz. Jednak najstarsza pieczęć pochodzi z 1379 roku i należała do Pełki z Czyżowa. W roku 1413 za sprawą unii horodelskiej herb „Janina” przeniesiono na Litwę. Herbem „Janina” oprócz Sobieskich pieczętowały się również rodziny Bidzińskich, Bielewskich, Jurgielewiczów, Kaszewskich, Opackich, Piaseckich, Suchodolskich, Wolickich i Zaduskich.
Sobieszyn - gniazdo rodowe Sobieskich - leży w północnej części województwa lubelskiego, na krawędzi doliny nadwieprzańskiej. Ród Sobieskich rzekomo wywodził się od Wizimira, syna Leszka Czarnego bądź Wizimiry Teodory, córki tegoż księcia. Już XIX-wieczna literatura historyczna obaliła ten pogląd, bo Leszek Czarny zmarł bezpotomnie, a Wizimir(a) to był tylko genealogiczny wymysł, mający wskazywać na rzekome dynastyczne pochodzenie króla Jana III Sobieskiego (T. Korzon, O. Balzer). Pierwszym poświadczonym historycznie właścicielem Sobieszyna, był Stanisław Sobieski (ok. 1450 – 1508/1516), - polski szlachcic, syn Mikołaja i Jadwigi, ożeniony z Małgorzatą Krzyniecką. Jego bratem był Piotr Sobieski (ok.1460 – po 1508), syn Mikołaja i Jadwigi Krzynieckiej, właściciel wsi Ledo, który poślubił nieznaną z imienia dziedziczkę wsi Bychawka.
Sebastian Sobieski (ok. 1486 – 1557), syn Stanisława i Małgorzaty Krzynieckiej, w 1516 r. poślubił, Barbarę Giełczewską i przeniósł się z rodzinnego Sobieszyna w dolinę rzeki Giełczwi. Sebastian Sobieski i Barbara Giełczewska mieli czworo dzieci: Mikołaja – zmarły bezpotomnie, Stanisława (protoplasta szlacheckiej linii Sobieskich, Jana i Annę – żona Jana Gozdeckiego.
Jan Sobieski, (ok. 1518 -1564), syn Sebastiana Sobieskiego i Barbary Giełczewskiej, rotmistrz jazdy, ożenił się z Katarzyną Gdeszyńską, z którego to związku urodził się: Marek Sobieski (ok. 1550 – 1605), starosta krasnostawski i łucki, a potem wojewoda lubelski.
Marek Sobieski, herbu Janina. (ur. ok. 1550 – zm. 1605), najstarszy syn Jana Sobieskiego i Katarzyny Gdeszyńskiej (już w 1557 roku jako małoletni został dworzaninem królewskim) - polski magnat, chorąży wielki koronny od 1581, kasztelan lubelski od 1597, a w 1599 został wojewodą lubelskim. Urzędy te dały mu miejsce w senacie i umocniły potęgę rodu Sobieskich z Sobieszyna. W 1598 roku przeszedł z kalwinizmu na katolicyzm. (kalwinizm– jedna ważniejszych doktryn i wyznań protestanckich) W Rzeczypospolitej Obojga Narodów okresu reformacji kalwinizm był trzecim wyznaniem, po katolicyzmie i prawosławiu i dominującym wyznaniem protestanckim wśród polskiej i litewskiej szlachty. Marek Sobieski ożenił się z Jadwigą Snopkowską, z którą miał syna Jakuba oraz 5 córek. Po jej śmierci w 1590 r. poślubił Katarzyną Tęczyńską, przedstawicielkę jednego z najpotężniejszych wówczas rodów magnackich. Z nią miał syna też Jakuba, ojca Jana III Sobieskiego, przyszłego króla Polski. Odznaczył się zasługami wojennymi, cieszył się zaufaniem Stefana Batorego. Był posłem z województwa lubelskiego na sejmy lat 1592 i 1596. W 1598 Marek Sobieski nabywa dobra złoczowskie od Andrzeja I Górki, herbu Łodzia – starosty generalnego Wielkopolski. Był tam zamek drewniany, na tzw. „Kępie”.
Złoczów - nowe gniazdo Sobieskich
Po Marku Sobieskim dobra złoczowskie odziedziczyłjego syn Jakub Sobieski (1590 – 1646) - polski magnat, wojewoda ruski, późniejszego kasztelan krakowski, poseł na Sejm.
Biogram Jakuba Sobieskiego Sobieszyna
Jakub Sobieski herbu Janina , ur. 5 maja 1590 w Żółkwi, poślubił Mariannę Wiśniowiecką (ur. ok. 1600, zm. w lutym 1624) – polską księżniczkę, najstarszą córkę Konstantego Wiśniowieckiego i Anny Zahorowskiej, właścicieli Białegokamienia. Ślub odbył się w lutym 1620 r. na zamku w Olesku. Małżeństwo to zapewniało Jakubowi koligację z potężnym rodem Wiśniowieckich. Po ślubie małżonkowie zamieszkali w rodowej rezydencji Sobieskich w Złoczowie. Małżeństwo nie należało do udanych. Marianna była wątła i chorowita. Urodziła dwie córki, które zmarły w niemowlęctwie. Pierwsza z córek otrzymała imię Teresa. Podczas narodzin drugiego dziecka Marianna i dziecko zmarli. 27 marca 1624 została pochowana w niedawno zbudowanej przez Jakuba kolegiacie w Złoczowie, gdzie pochowano są też obie córki. Marianna ur. ok. 1600, zm. w lutym 1624 i dziecko zmarli. 27 marca 1624 została pochowana w niedawno zbudowanej przez Jakuba kolegiacie w Złoczowie, Tam też pochowane są obie córki. Drugą żoną Jakuba Sobieskiego była Zofia Teofila Daniłowiczówna, (ur. 1607 w Żurownie, zm. 27 listopada 1661 w Żółkwi), wnuczka hetmana Stanisława Żółkiewskiego, dziedziczka zamku w Olesku i w Żółkwi. (W 1623 Zofia wraz z matką i babką Reginą z Herburtów stanęła na czele służby zamkowej i odparła napad Tatarów na Olesko). 16 maja 1627 poślubiła podczaszego koronnego Jakuba Sobieskiego. Ślub odbył się na zamku w Olesku. Po ślubie małżonkowie zamieszkali w zamku w Złoczowie należącym do Jakuba. Małżonka Zofia Teofila w posagu wniosła majątki, należące niegdyś do Żółkiewskich i część dóbr Daniłowiczów, dwa domy w Warszawie i komplet kosztowności rodzinnych. Po kilku latach przenieśli się jednak do rezydencji w Żółkwi. Z małżeństwa z Jakubem doczekała się siedmioro dzieci. Z urodzonych siedmiorga dzieci tylko synowie Marek i Jan III oraz córki Katarzyna i Anna Rozalia osiągnęli pełnoletność; reszta zmarła w niemowlęctwie lub dzieciństwie. Teofila była surową matką wobec swoich dzieci. W 1652 udaremniła małżeństw swego syna Jana III, zakochanego w pannie Orchowskiej, córce ochmistrza Pawła Orchowskiego. (Ochmistrz zarządzał bezpośrednio służbą, był opiekunem i wychowawcą dzieci). Teofila była osobą niezwykle pobożną. Fundowała liczne kościoły i klasztory. W marcu 1653 udała się na kilkuletnią pielgrzymkę do Włoch. Nie tolerowała związku syna z Marią Kazimierą d Arquien de la Grande. Została pochowana w Żółkwi, w kościele dominikanów, gdzie wcześniej pochowany został Marek, najstarszy syn Jakuba i Teofili. W czasie wojny kościół uległ zniszczeniu. W czerwcu 1946 szczątki Teofili i syna Marka Sobieskiego , brata Jana III, zostały wywiezione z Żółkwi do kościoła dominikanów w Lublinie. Ostatecznie w 1983 szczątki Teofili i Marka złożone zostały w krypcie pod kaplicą Matki Boskiej Różańcowej, przy kościele św. Trójcy w Krakowie – kościół o.o. Dominikanów przy ul. Stolarskiej. Jakub Sobieski zmarł w lutym 1624 i został pochowany został w kolegiacie w Żółkwi.
Biogramy: Marka, Katarzyny, Anny Rozalii, Jana III
Marek Sobieski, urodził się w 1628 r. w Złoczowie. Był najstarszym synem Jakuba i Teofili,- starosta jaworowski i krasnostawski, rotmistrz wojsk koronnych. Mając zaledwie 24. lata został zamordowany 3 czerwca 1652 pod Batohem. Był posłem na sejm 1649/50 r. z województwa ruskiego. W 1650 r. służył pod rozkazami Jeremiego Wiśniowieckiego, pod Kamieńcem Podolskim we wrześniu tegoż roku przejściowo zastępował Jaremiego w dowodzeniu pułkiem. W końcu 1650 r. po raz kolejny reprezentował województwo ruskie na sejmie. 19 marca 1651 r. Walczył przeciw Kozakom pod Winnicą. W walkach z pułkiem Iwana Bohuna stracił tabory swej chorągwi. W tym czasie był już dowódcą pułku jazdy. W kwietniu ruszył ze swym pułkiem pod Kamieniec Podolski, gdzie miał dać oparcie siłom hetmana Kalinowskiego. Pod Kamieniec Podolski przybył 22 kwietnia 1651 r., lecz wkrótce, obawiając się utraty łączności z głównymi siłami kasztelana krakowskiego Mikołaja Potockiego, (7 maja 1651 r.) ruszył na Husiatyn. Uczestniczył w bitwie z Kozakami pod Kopyczyńcami (12 maja 1651 r.). Do obozu wojsk koronnych pod Sokalem stawił się 22 maja 1651 r. Dwie jego chorągwie weszły w skład pułku Mikołaja Potockiego. W czerwcu tego roku Marek Sobieski wyróżnił się podczas bitwy pod Beresteczkiem (28–30 czerwca 1651 r.). W nagrodę otrzymał jako łup wojenny szablę po Tuhaj-beju. Następnie brał udział w kampanii białocerkiewskiej, w bitwie pod Białą Cerkwią (23 listopada 1651 r.) walcząc pod komendą Stefana Czarnieckiego, dowodzącego pułkiem Mikołaja Potockiego. Dnia 28 listopada 1651 r. po bitwie zgodnie z umową z Kozakami został oddany Kozakom jako jeden z dwóch zakładników na okres pobytu Bohdana Chmielnickiego w polskim obozie. Bohdan Chmielnicki przybył do polskiego obozu w celu zaprzysiężenia wynegocjowanego traktatu. Marek Sobieski wiosną 1652 r. na rozkaz hetmana Kalinowskiego wziął udział w pacyfikowaniu buntów chłopskich i kozackich w Bracławskiem. Do obozu pod Batohem przybył prawdopodobnie 1 czerwca 1652 r., jego obie chorągwie znajdowały się już w obozie. W dniu 2 czerwca 1652 r. wraz z kasztelanem czernihowskim Janem Odrzywolskim, w bitwy pod Batohem, na czele kilku chorągwi odpierał ataki ordy. Tu trafił do niewoli tatarskiej i już 3 czerwca 1652 r. na rozkaz Bohdana Chmielnickiego został ścięty z większością polskich jeńców. Jego zwłoki, wykupione przez matkę, zostały pochowane w kolegiacie w Żółkwi.
Katarzyna Sobieska, ur. 7 stycznia 1634 r., młodsza siostra Jana III w 1650 poślubiła wojewodę krakowskiego Władysława Dominika Zasławskiego-Ostrogski. (Ten związek został wymuszony przez matkę Teofilę Sobieską). Po śmierci Władysława Dominika Zasławskiego-Ostrogskiego, Katarzyna Sobieska 13 czerwca 1658 roku wyszła za Michała Kazimierza Radziwiłła. Została matką Karola Stanisława Radziwiłła, kanclerza wielkiego litewskiego i Jerzego Józefa, ordynata na Nieświeżu, od 1686 podczaszego wielkiego litewskiego, a od 1688 wojewody trockiego, właściciela Białej oraz starosty człuchowskiego i rabsztyńskiego. Zmarła 29 września 1694.
Anna Rozalia Sobieska, ur. 5 sierpnia 1636 . W 1650 uczyła się w szkole klasztornej. W 1652 była zaręczona z nieznanym bliżej szlachcicem, gdyż 29 kwietnia 1652 otrzymała laudum poboru na podatek na wesele. Do małżeństwa jednak nie doszło i na początku 1653 Anna wstąpiła do zakonu Świętego Benedykta przy kościele Wszystkich Świętych na Przedmieściu Krakowskim we Lwowie. 20 maja 1653 złożyła śluby zakonne, przyjmując imię zakonne Rozalia. Zmarła 16 lutego lub 12 marca 1655.
Jan III Sobieski , (urodził się w Olesku 17 sierpnia 1629), był drugim synemJakuba Sobieskiego i Zofii Teofili Daniłowicz.Pod opieką matki w Olesku spędził z rodzeństwem dzieciństwo. W 1640 r. wyjechał Markiem do Krakowa, gdzie podjęli naukę w słynnym Polskę Kolegium Nowodworskiego, a następnie w Akademii Krakowskiej. Po ukończeniu studiów ojciec wysłał obu synów w podróż po krajach Europy Zachodniej. Trwała ona dwa lata i sześć miesięcy i miała stanowić uzupełnienie wykształcenia. Tam nabawił się „choroby francuskiej”. Jan III Sobieski, tak jak jego starszy brat, brał udział w walkach z Kozakami i Tatarami. 15 sierpnia 1649 r., jako dowódca własnej chorągwi, a zarazem starosta jaworowski, przeszedł swój chrzest bojowy pod Zborowem. W 1651 r. (28-30 czerwca) uczestniczył w trzydniowej batalii pod Beresteczkiem. W lutym 1662 umiera matka Jana III Sobieskiego. Dobra złoczowski, oraz pomorzańskie, oleskie, podhoreckie i żółkiewskie, a także kamienice we Lwowie i Warszawie odziedziczył Jan III Sobieski, jako jedyny potomek w linii męskiej. Jan III Sobieski kojarzony jest głównie z wielkimi zwycięstwami oręża polskiego pod Podhajcami, Chocimiem, Wiedniem i Parkanami - polski astronom Jan Heweliusz dla uczczenia Wiktorii Wiedeńskiej nazwał odkryty przez siebie gwiazdozbiór, znajdujący się w pobliżu równika niebieskiego, Tarczą Sobieskiego (Scutum Sobiescianum). 6 października 1667 roku, Jan III Sobieski odniósł zwycięstwo w bitwie pod Podhajcami. 11 listopada 1673., wojska koronne i litewskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego odniosły zwycięstwo w bitwie pod Chocimiem nad wojskami tureckimi pod wodzą Husejna Paszy. Chocimska wiktoria, traktowana przez Polaków jako odwet za pokój buczacki i pozwoliła Sobieskiemu rok później wygrać elekcję i zasiąść na tronie Polski. Gdy król Polski (1669–1673) MichałTomasz Korybut Wiśniowiecki, (ur. 31 maja 1640 w Białymkamieniu, syn wojewody ruskiego, księcia Jeremiego Wiśniowieckiego i Gryzeldy Zamoyskiej, mąż Eleonory Habsburżanki, córki cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier Ferdynanda III Habsburga, zmarł 10 listopada 1673 roku we Lwowie - szlachta polska na sejmie elekcyjnym, w dniu 21 maja 1674, jedynie przy sprzeciwie części posłów litewskich, wybrała na jego następcę Jana III Sobieskiego, 3450 głosami elektorskimi szlachty – Jan Sobieski panował od 1674–1696. W marcu 1683, kiedy Turcja uderzyła na Austrię i po trzech miesiącach armia wielkiego wezyra Kara Mustafy obległa Wiedeń, Sobieski nie czekając na posiłki litewskie, pomaszerował z wojskiem koronnym na odsiecz stolicy austriackiej. Pod jego dowództwem, w dniu 12 września 1683 rozegrała się wielka bitwa pod Wiedniem, która zakończyła się pogromem Turków. Zginęło ich 15 000, a chrześcijan zaledwie 3000. Papież Innocenty XI ustanowił z tej okazji na dzień 12 września święto imienia Maryi. 9 października, w marszu przez Węgry za cofającymi się Turkami, Sobieski odniósł jeszcze jedno znaczące zwycięstwo pod Parkanami, gdzie padło 10000 wrogów, a w grudniu wraz z całym swym wojskiem wrócił do Krakowa. Do kolejnych starć doszło w 1690 r. kiedy zagon tatarski zagroził wypoczywającemu w Złoczowie królowi Janowi III. Wówczas hetman Jabłonowski z małą załogą odparł zagon tatarski. Klęski militarne z wypraw do Mołdawi (w 1686 i w 1691) oraz niepowodzenie planów politycznych i dynastycznych spowodowały, że coraz częściej przebywał w swojej prywatnej rezydencji pod Warszawą, w Wilanowie, gdzie17 czerwca 1696 r. zmarł po długiej chorobie. Został pochowany na Wawelu.
Jan III Sobieski ożenił się z Marią Kazimierą d Arquien de la Grande, wdową po wojewodzie sandomierskim, Janie Sobiepanie Zamoyskim. Żenił się dwukrotnie - najpierw potajemnie 14 maja 1655 r. (wówczas była jeszcze zamężna za wojewodę sandomierskiego, Jana Zamoyskiego), a następnie 5 lipca tego samego roku oficjalnie już po śmierci pierwszego męża. Jan poznał ją, kiedy była dwórką królowej Marii Ludwiki Gonzagi. Długoletni romans Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery d Arquien de la Grande zasłynął w historii między innymi z bogatej korespondencji, będącej jednym z najpiękniejszych przykładów polskiej epistolografii miłosnej siedemnastego wieku. Mimo iż an III Sobieski wiele swojego czasu spędził na polach bitewnych, co sugerować mogłoby dobry stan zdrowia, pod koniec swojego życia był już mocno schorowany. Cierpiał między innymi na otyłość, dnę moczanową, kamicę nerkową, nadciśnienie i zapalenie zatok oraz przywleczony z Francji syfilis. Stosowana na tę ostatnią chorobę kuracja rtęciowa doprowadziła w ramach skutków ubocznych do uszkodzenia nerek. Król Jan III Sobieskiego zmarł w Wilanowie 17 czerwca 1696. Przyczyną był atak serca po długotrwałej chorobie. Jego żona Maria Kazimiera zmarła w 1716 roku w Blois, we Francji. Oboje pochowani zostalina Wawelu w Krakowie. Serce króla spoczywa w kaplicy królewskiej (bł. Anioła z Akry) w kościele kapucynów w Warszawie.
Tron po Janie III Sobieskim przypadł Augustowi II Mocnemu, z saskiej dynastii Wettynów. Król Jan III Sobieski i Maria Kazimierą d Arquien de la Grande, mieli 4 synów i 9 córek. Pełnoletności doczekali tylko Jakub Ludwik, Aleksander Benedykt Stanisław,Konstanty Władysław i Teresa Kunegunda. (Jan III Sobieski był też biologicznym ojcem syna francuskiego urzędnika, z którego żoną miał romans w trakcie europejskiej podróży w latach 1646-1648, co wyszło na jaw dopiero za panowania króla).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz