Związani ze Złoczowem po przez rodzinę, pracę, służbę w wojsku, więzieni na zamku złoczow

środa, 25 czerwca 2014 20:15

AICHMÜLLER KAROL – naczelnik Magistratu w XIX w. , zasłużony dla rozwoju miasta. Uporządkował szkarpy miejskie, tzw. Wały, które od jego imienia nazwano Aichmüllerówką;

DĄBEK STANISŁAW - pułkownik WP, dowódca 52 p.p. w Złoczowie i dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża oraz Morskiej Brygady Obrony Narodowej we wrześniu 1939 r. Dowództwo nad 52 Pułkiem Piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie objął w 1938 r., a w przededniu II wojny światowej pod koniec lipca 1939 został wyznaczony dowódcą Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża;

GARAPICH PAWEŁ - ur. 18 listopada 1882 w Cebrowie koło Zborowa – polski prawnik, urzędnik państwowy, wojewoda łódzki i lwowski w II Rzeczypospolitej.
Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Ukończył w 1900 r. gimnazjum w Tarnopolu i w 1906 Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozpoczął pracę jako urzędnik w administracji galicyjskiej, w Namiestnictwie Galicji. Ożenił się 3 lutego 1910 r. z hrabianką Ludgardą Łubieńską. W 1914 r. pełnił funkcję wicestarosty tarnopolskiego i był ewakuowany w głąb kraju przed nacierającymi wojskami rosyjskimi. W 1915 r. awansował na stanowisko referenta Oddziału Politycznego przy austriackim okupacyjnym Generalnym Gubernatorstwie, którego władze naczelne mieściły się w Lublinie.
Mimo iż był urzędnikiem państwowym, przejawiał swoje sympatie polityczne i np. w marcu 1918 r. podał się demonstracyjnie do dymisji, w związku z pokojem brzeskim, na mocy którego Państwa Centralne przekazywały sprzymierzonej Ukraińskiej Republice Ludowej Chełmszczyznę w zamian za pomoc żywnościową. Przełożeni dymisji nie przyjęli, ukarali go jednak za niesubordynację przeniesieniem na poślednie stanowisko do niewielkiego prowincjonalnego miasteczka Skałat. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został starostą tarnopolskim, a 15 lutego 1920 r. objął funkcję naczelnika Wydziału Prezydialnego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi i wicewojewodę łódzkiego, a od 1 marca 1922 r. objął stanowisko wojewody łódzkiego, które sprawował do 14 lutego 1923 r.
2 kwietnia 1923 r. rząd przeniósł go na stanowisko wicewojewody stanisławowskiego. Miał za zadanie harmonijnego ułożenia stosunków pomiędzy zamieszkującymi tam Polakami, Ukraińcami i Żydami.
12 sierpnia 1924 r. wrócił na stanowisko wojewody łódzkiego, które pełnił do 30 grudnia 1924 r., kiedy został mianowany wojewodą lwowskim i był nim do 29 lipca 1927 r. To była jego ostatnia funkcja w administracji państwowej.
Przeniósł się na stałe w rodzinne strony do Małopolski Wschodniej, gdzie pracował jako notariusz w Złoczowie. Był działaczem społecznym: prezesował lokalnemu oddziałowi Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich i zarządowi Polskiego Czerwonego Krzyża w Małopolsce;

GRUSZECKI KAJETAN – ks. proboszcz parafii w Złoczowie od 1933 - do 1945, dziekan dekanatu złoczowskiego od - do, odznaczony tytułem Honorowego Mieszkańca Złoczowa. W 1945 r. ekspatriowany na teren diecezji tarnowskiej, gdzie do 1952 r. był kapelanem zakonu sióstr św. Dominika w Białej Niżnej/Grybowa. Zabrał ze sobą z kościoła w Złoczowie obrazy Matki Boskiej Częstochowskiej i Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski (Matki Boskiej Ostrobramskiej)
Obraz Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski został umieszczony w głównym ołtarzu, w kościele w Tarnowie - Mościcach /wierna kopia Matki Boskie Częstochowskiej/, a wizerunek matki boskiej nieustającej pomocy w Białej Niżnej, a następnie w Krowicy niedaleko Lubaczowa

HRYNIEWIECKI KAROL - (ur. 13 grudnia 1841 w Pulszach, biskup wileński i działacz polityczny II RP, poseł na Sejm Litwy Środkowej. Z nominacji Leona XIII był biskupem wileńskim formalnie w latach 1883-1889, ale już od 1885 przebywał na zesłaniu w Jarosławiu nad Wołgą, represjonowany za walkę z rusyfikacją. Po rezygnacji z rządów w diecezji otrzymał arcybiskupstwo tytularne Perge (1891). Od 1894 rezydował w Galicji. W r. 1901 arcybiskup Karol Hryniewiecki, dawny biskup wileński, wygnany z Rosji za narażenie się caratowi, przybył do gminy Zazule-Kozaki, aby wzmocnić pracę duszpasterską oraz pomóc w rozwoju sieci parafialnej. Już w r. 1906 zakończono tu budowę kościoła św. Karola Boromeusza (głównie dzięki funduszom biskupa Karola), a w 1907r. utworzono ekspozyturę (od r. 1925 samodzielna parafia), do której weszły też Podlipce ze zbudowaną w 1909r. przez arcybiskupa Hryniewieckiego kaplicą. W r. 1910 dzięki arcybiskupowi Karolowi zbudowano murowaną kaplicę św. Michała Archanioła w Kniażym, które w 1935 roku razem z Boniszynem (kaplica z 1933r.) wydzieliły się w odrębną parafię. Arcybiskup Hryniewiecki zmarł we Lwowie w 1929r. i został pochowany na cmentarzu w Kozakach, a w miejscowym kościele wmurowano tablicę ku jego czci i umieszczono jego portret. Po wojnie grób arcybiskupa sprofanowano, a zbudowane przez niego świątynie zamknięto. Dopiero w latach 90-tych XXw. zostały one, w częściowo zrujnowanym stanie, oddane wspólnotom obrządku bizantyjskiego, które przerobiły je na cerkwie;
KALTENBERGH LEW - porucznik, pisarz, służył w 52 piechoty, tak pisał o pułkowniku Dąbku:
"Był doskonałym obserwatorem. Brzydził się oficerami, którzy nic nie robią, gdyż leniwy oficer daje zły przykład szeregowcom. Pędził ich do roboty. Sam dużo robił, kilka razy dziennie z wnikliwością wglądał w sprawy pułkowe".

KRALL – kapitan w 52 p.p. - tenisowy mistrz armii Wojska Polskiego. W Złoczowie były korty na stadionie miejskim, w Ogrodzie Garnizonowym i prywatne p. Kubrichta

KOPCZYŃSKI ONUFRY - (1735-1817) – ksiądz, gramatyk i pedagog, uczył w Kolegium OO. Pijarów w Złoczowie do 1760 r.

LIPIŃSKI KAROL - ur. 30 października 1790 w Radzyniu Podlaskim na Lubelszczyźnie – polski skrzypek, kompozytor i pedagog.
Od wczesnego dzieciństwa zdradzał wybitne zdolności muzyczne. Gry na skrzypcach uczył od ojca Feliksa (1765 – 1847) - kapelmistrza orkiestry w majątku Potockich w Radzyniu Podlaskim. Po przeniesieniu się Lipińskich w 1799 r. do Lwowa grał w orkiestrze prowadzonej przez ojca w domu Adama Starzyńskiego oraz w zespołach kameralnych. Pod koniec 1809 r. Lipiński został zaangażowany na stanowisko koncertmistrza orkiestry teatru niemieckiego we Lwowie W październiku 1817 r. udaje się na koncerty do Włoch. Spotyka się z Paganinim w 1818 r. (wspólnie koncertowali dwukrotnie 17 kwietnia i 24 maja 1818 r.).
Paganini zapytany, kto według niego jest najlepszym skrzypkiem na świecie, odpowiedział: „Nie wiem kto jest najlepszy, ale Lipiński ma na pewno drugie miejsce”.
W 1845 Lipiński zakupił majątek Urłów, 21 km. od Złoczowa. Spędzał tutaj wakacje, a po przejściu na emeryturę przeniósł się do Urłowa na stałe. Po śmierci kompozytora w 1861 r. Urłów przeszedł w ręce synów Gustawa i Konstantego. W testamencie Lipiński przeznaczył majątek w Urłowie na utworzenie fundacji stypendialnej jego imienia, wspierającej młodych skrzypków kształcących się w konserwatoriach we Lwowie, Neapolu i Wiedniu. Fundacja działała aż do wybuchu I Wojny Światowej.
Wg Bronisława Nebelskiego – (Rys GEOGRAFICZNO – STATYSTYCZNY – powiatu złoczowskiego, w części dotyczącej miejscowości Kołtów – 15 km. od Złoczowa) –wyd. 1885 podaje : „Dworek, w którym mieszka obecnie rządca dóbr, jest miejscem urodzenia Karola Lipińskiego, sławnego skrzypka, nadwornego muzyka królewskiego, którego ojciec był kapelmistrzem hr. Starzeńskich poprzednich właścicieli Kołtowa”, o Urłowie wspomina tylko, że jest tam dwór 363 ha, nie podając właścicieli – wyd. 1885 r. Zukerkandel - Złoczów.

MARIAŃSKI WALERY – generał WP, właściciel wsi Ryków;

MĘKICKI RUDOLF - ur. 1887 we Lwowie — polski medalier, heraldyk, historyk sztuki i muzeolog, twórca ekslibrisów, redaktor naczelny kwartalnika Zapiski Numizmatyczne, wykładowca Politechniki Lwowskiej. Na Wydziale Ogólnym Politechniki Lwowskiej wykładał historię pisma i heraldykę. W okresie do 1939 był autorem m.in. okładek książek, wzorów akcji i obligacji, dyplomów, banknotów miejskich, odznak, monet, medali i afiszy . Był również cenionym autorem okolicznościowych dyplomów wręczanych takim postaciom życia politycznego jak Edward Rydz-Śmigły, Ignacy Mościcki oraz Józef Beck. Od 1922 kustosz Muzeum Narodowego im. króla Jana III we Lwowie, a także zbiorów muzealnych w Zamku w Podhorcach. W Podhorcach Mękiccy mieli własny dom, gdzie spędzali wakacje.
/Dokument z dnia 15 lutego 1938 r. nadania przez Radę Królewskiego Miasta Złoczowa Obywatelstwa Honorowego Edwardowi Śmigłemu Rydzowi wykonał Rudolf Mękicki/
Żona Julia była kolekcjonerem ekslibrisów i numizmatów, działaczką Towarzystw Numizmatycznych. Dzieło zapoczątkowane przez Rudolfa Mękickiego kontynuowały ich dzieci: Stanisław, polski autor wielu ekslibrisów oraz córka Krystyna, członkini gliwickiego Oddziału PTN, oraz syn Juliusz - numizmatyk i kolekcjoner, córka Krystyna i syn Juliusz byli członkami „Klubu Złoczowskiego”;
MOSZYŃSKI KAZIMIERZ - adwokat, poseł na sejm, po I wojnie zastępca burmistrza. W 1926 r. wybrany komisarzem rządowym miasta Złoczowa, a w grudniu 1927 r. – burmistrzem. Za jego czasów powstały stadion sportowy i basen. Zasłużył się dla rozwoju miasta;

PIASECKI KAROL - ur. 1859) – generał dywizji. Mieszkał w Złoczowie przy ulicy Gliniańskiej, gdzie zastał go wrzesień 1939 r.. Dalsze jego losy nie są znane;

PYTEL BOLESŁAW WILHELM - urodził się 1 lipca 1883 roku. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Następnie pełnił służbę w 52 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie na stanowisku zastępcy dowódcy pułku. 26 kwietnia 1928 roku został mianowany dowódcą 26 Pułku Piechoty w Gródku Jagiellońskim. 24 grudnia 1929 roku awansował na pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 31 sierpnia 1933 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Mieszkał przy ulicy Felińskiego 18 m. 1 (Żoliborz Oficerski).
Na podstawie zarządzenia personalnego L.dz. 3846/IV-1 szefa Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych pułkownik w stanie spoczynku Bolesław Wilhelm Pytel, zamieszkały przy ulicy Felińskiego 18 m. 1 (Żoliborz Oficerski) został powołany do służby stałej, wyznaczony dowódcą Gdańskiej Brygady Obrony Narodowej i zobowiązany do stawienia się 5 września 1939 roku o godz. 12.00 u generała brygady Kazimierza Sawickiego w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego przy ul. Myśliwieckiej 3/5/7.
Pułk. Pytel rozstrzelany został przez Niemców 20 czerwca 1940 roku w Puszczy Kampinoskiej pod Palmirami.
Żoną pułkownika była złoczowianka p. Józefa Starak, córka p. Staraka (Komendant Strzelca w Złoczowie), latach1920 – 1926 uczennica gimnazjum złoczowskiego. Mieszkali przy ul. Kopernika obok łaźni Szapira, którego rodzina z p. Starakami przyjaźniła się. Szapira miał syna (Marceli Józef) na co dzień zwany Dziunek, chodził do gimnazjum złoczowskiego (1936 – 1938). Jak opowiadał wyniki nie byłe zadawalające, to go przenieśli do gimnazjum we Lwowie. W czasie okupacji niemieckiej p. Józefa ukrywała go we Lwowie. Po wyjechał do USA. Odwdzięczył się. Zapewnił p. Józefie mieszkanie, początkowo w Poznaniu, a potem w Krakowie przy ul. Urzędniczej, podróże po Europie i Ameryce. Był z nią w Izraelu. Zaliczona została w poczet „Sprawiedliwych wśród narodów”, („Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu” - „Jad Waszem”. ma tam swoje drzewko. Na starosć zapewnił stałego lekarza. Przyjeżdżał do Krakowa na zjazdy Złoczowian. Ponieważ już nazywał się Solent, to przedstawiał się jestem Solent zd. Szapira. / wspomnienia p. Józefy/.

SOBIESCY - w 1598 r. Złoczów nabył Marek Sobieski, starosta krasnostawski i łucki, wojewoda lubelski. Po nim dobra odziedziczył syn Jakub Sobieski – poseł, pamiętnikarz, działacz polityczny, dowódca wojskowy, ojciec króla Polski Jana III Sobieskiego, następnie jego syn, król Jan III Sobieski, do niego należały już zamki w Olesku, Podhorcach, Pomorzanach oraz pobliskie miejscowości Sasów i Zborów. Następnym dziedzicem Złoczowa był Jakub Sobieski – królewicz. W 1737 roku dobra złoczowskie odziedziczyła córka królewicza Jakuba,  Maria Karolina de Bouillon, która w dniu 11 marca 1740 r. sprzedała w formie donacji wszystkie swoje dobra Księciu Michałowi Kazimierzowi Radziwiłłowi, wnukowi Katarzyny Sobieskiej, siostry króla Jana. Tak kończy  się 142- letnie (od 1598 do 1740 r.) włodarzenie miastem przez rodzinę Sobieskich.  W 1772 r. majątek posiadł Karol X Radziwiłł;

TARNAWSKI MYRON - (ur. 29 sierpnia 1869 w Baryłowie (rejon radziechowski)  - zm. 1938 w Czernicach koło Brodów) - generał-czetar Ukraińskiej Halickiej Armii, naczelny dowódca od 5 lipca do 7 listopada 1919 generał Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Był synem księdza greckokatolickiego, ukończył gimnazjum w Brodach. Następnie odbył jednoroczną służbę wojskową w armii austro-węgierskiej, otrzymując stopień podporucznika. Pozostał w służbie wojskowej, służąc w Galicji. W 1919 uzyskał stopień kapitana. Brał udział w I wojnie światowej, walcząc na froncie rosyjskim. W styczniu 1916 został skierowany na stanowisko komendanta szkolenia Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych, a od września do grudnia 1917 - komendanta Legionu USS.
W 1918 referent do spraw ukraińskich przy sztabie 54 Dywizji austro-węgierskiej, a następnie dowódcą 16 pp Landwehry, w randze podpułkownika. W czasie rozpadu Austro-Węgier w październiku 1918 powrócił wraz z resztkami pułku do jego garnizonu w Krakowie, gdzie został zatrzymany przez nowopowstałe władze polskie i osadzony w obozie jenieckim w Krakowie-Dąbiu. Po zwolnieniu z obozu pojechał do Stanisławowa i 17 lutego 1919 wstąpił do UHA, otrzymując stanowisko dowódcy grupy „Schid” walczącej pod Lwowem, a następnie dowódcy II Korpusu UHA.
Z II Korpusem brał udział w działaniach wojny polsko-ukraińskiej, w walkach pod Lwowem, ofensywie czortkowskiej i odwrocie Ukraińskiej Armii Halickiej za Zbrucz. Później wraz z Armią URL brał udział w marszu Kijów, i w zdobyciu go 30 sierpnia 1919, a następnie w odwrocie. Kiedy otoczona UHA utraciła zdolność bojową wskutek epidemii tyfusu i braków w zaopatrzeniu, w listopadzie podjął rozmowy z Denikinem o przyłączeniu do Armii Ochotniczej. Wskutek tej decyzji został usunięty ze stanowiska, jednak później sąd wojenny uwolnił go od winy.
W czasie połączenia UHA z Armią Czerwoną (CzUHA) ukrywał się przed Czeka w Bałcie i Kijowie. Po polsko-ukraińskiej ofensywie i zajęciu Kijowa powrócił w lipcu 1920 do Galicji, został internowany przez polską policję i osadzony w obozie jenieckim w Tucholi, gdzie przebywał do końca 1920.
Po uwolnieniu powrócił w rodzinne strony, gdzie przebywał do śmierci.
/Wg Błońskiego „więcej był Polakiem niż Ukraińcem (miał żonę Polkę). Po kapitulacji części wojsk zachodnio-ukraińskich przebywał w areszcie domowym w Złoczowie/.
W Złoczowie Ukraińcy przemianowali ulicę Czarneckiego na gen. Tarnowskiego;

TRUSZKOWSKI ZYGMUNT – ks. proboszcz z kościoła św. Marii Magdaleny we Lwowie.
W czasie II wojny światowej w zamku złoczowskim był więziony przez sowietów ks. Zygmunt Truszkowski. Często wzywano go nocą na męczące przesłuchania. Pewnego dnia uniósł się i powiedział: Gdyby Lenin wiedział, co wy ze mną wyprawiacie, na pewno ująłby się za mną. Nie podejrzewał w jak wielkie zdumienie wprowadzi tym stwierdzeniem swych prześladowców. Przesłuchujący go zapytali: To wyście znali Lenina? Jak się okazało, ks. Truszkowski był proboszczem na poronińskiej parafii w 1914 r., w czasie, kiedy Uljanow mieszkał na Podhalu. Nie stronił od plebanii i często zachodził do księdza Truszkowskiego na dyskusje religijne. Kiedyś pożyczył od księdza 300 koron, które po paru tygodniach odesłał pocztą. Władze więzienne w Złoczowie zażądały od księdza Truszkowskiego dowodu, że naprawdę znał Lenina. Pozwolono mu napisać do rodzinnego domu, żeby mu przysłano kwit pocztowy z podpisem Lenina. Odpowiedź przyszła ponoć szybko, a efekt był piorunujący. Księdza zwolniono z więzienia natychmiast, wręczono mu pieniądze na drogę i otwarto dla niego kościół św. Marii Magdaleny we Lwowie. Niestety, ks. Truszkowski zniszczony przez więzienie, umiera w 1949 roku.


WIELOPOLSKA MARIA-JEHANNE - (Joanna) z Colonna–Walewskich, primo voto, secundo Strzemię–Janowska, ur. 16 lutego 1882 w Suchodole na Kijowszczyźnie, zm. w 1940 w ZSRR, bądź w hitlerowskim obozie zagłady – polska pisarka, publicystka i krytyk literacki. Autorka powieści Faunessy i Kryjaki.
Przed I wojną światową Wielopolska mieszkała w Złoczowie u krewnego adwokata Rubczyńskiego (brata prof. filozofii UJ, W. Rubczyńskiego, została żoną Jerzego Strzemię-Janowskiego właściciela majątku ziemskiego w Strutynie (6 km. od Złoczowa), późniejszego autora książki o zwierzętach;
„Przez rok pracowała w służbie sanitarnej I Brygady Legionów, później prowadziła szwalnię dla żołnierzy. Została internowana na Węgrzech, po czym wróciła do Strutyna koło Złoczowa, majątku Janowskiego. Janowski był dwukrotnie skazany na karę śmierci przez ukraińskich rebeliantów (1918- 1919). Wiosną 1919 r. Wielopolska została aresztowana i uwięziona przez Ukraińców, celem przeprowadzenia konfrontacji z Ludwikiem Wolskim. Oskarżano ją o wydanie nazwiska autora politycznego paszkwilu (wiersza prześmiewczego) Ludwika Wolskiego, zamordowanego przez Ukraińców w ramach tak zwanych sądów doraźnych. W czasie wojny majątek rodzinny Strzemię-Janowskich w Strutynie został zniszczony”.
Lucyna Marzec: - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu „Lady Awantura Maria-Jehanne Wielopolska, secundo Strze-mię-Janowska”.

WOLSKI LUDWIK - ur. w 1895 r. w Schodnicy koło Skolego, agronom po szkole w Dublanach, komisarz rolniczy przy starostwie w Zborowie, syn Maryli Wolskiej, brat Beaty Obertyńskiej i Leli Pawlikowskiej zwany Lukiem, po matce miał uzdolnienia literackie. W czasie I wojny światowej przebywał w rodzinnych Perepelnikach.
Majątek w Perepelnikach 23 km. na wschód od Złoczowa Wolscy odziedziczyli po krewnej Pokutyńskiej-Padlewskiej. Był to typowy polski dwór ziemiański o szczególnym klimacie i uroku, jak opisała go Beata Obertyńska w opowiadaniu „Srare Perepelniki”.
Ludwik Wolski w 1919 został aresztowany przez Ukraińców i zamordowany na zamku złoczowskim;
/Józef Rajmund Schmidt, emerytowany zastępca prokuratora i były poseł na Sejm Krajowy tak opisał to wydarzenie:  „Z wyjątkowym bestialstwem potraktowano Ludwika Wolskiego. Więziona wtedy również pisarka Maria Jehanne Wielopolska-Janowska zeznała potem przed władzami polskimi: „[...] sprowadzono p. Wolskiego do konfrontacyjnego przesłuchania - tenże przyznał się do autorstwa tego wiersza. Zauważyłam, że p. Wolski był wówczas już bardzo skatowany – zmieniony nie do poznania i opuchnięty. Rozglądnąwszy się po pokoju, w którym to przesłuchanie miało miejsce, zauważyłam, że cały był zbryzgany krwią i zdawało mi się jakby kawałki ciała na ścianie tkwiły, na podłodze leżała szmata cała skrwawiona”/;
Przed II wojną światową majątek zarządzany był przez brata Kazimierza Wolskiego lekarza we Lwowie, de facto dworem zajmowała się żona Anna z Sozańskich. Mieli sześcioro dzieci: Marcina, Krzysztofa, Różę Marię, Joannę, Annę i małego Piotrusia.
W 1939 r. pani Anna z dziećmi uciekła przed Armią Czerwoną, która zajęła ich rodzinne strony. Przez krótki czas przebywali w Złoczowie, a wiosną 1940 uciekła z dziećmi do GG i zatrzymała się u krewnych w majątku Goszyce 20. km. od Krakowa.

ZABOROWSKI IGNACY - ur. 2 listopada 1754 w województwie ruskim pijar, -matematyk i geodeta, profesor geometrii, członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, autor podręcznika Geometria praktyczna i Logarytmy dla szkół narodowych – pierwszych polskich tablic logarytmicznych, za które uzyskał od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Medal Merentibus. Naukę rozpoczął w szkole pijarów w Złoczowie. Wykładał w szkołach pijarskich i Collegium Nobilium gdzie w latach 1799 – 1801 pełnił funkcję rektora. Pełnił funkcję egzaminatora krajowego geodetów (egzaminator jeometrów publicznych przy Komisji Edukacji). Przełożony szkół warszawskich (kurator), jeden z czterech doradców zgromadzenia pijarów, od 1800 członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, od 1802 prowincjał pijarów;

ZUCKERKANDEL WILHELM (1851-1924) - księgarz i wydawca w Złoczowie prowadził bardzo zasłużoną oficynę popularyzującą literaturę, znaną głównie z serii tanich książek "Biblioteka Powszechna"
Księgarnia i wydawnictwo rodziny Zuckerkandlów w Złoczowie działały już w okresie zaborowym - galicyjskim. Przyczyniło się do upowszechniania polskiej literatury pięknej oraz klasyki światowej. Wydawano je w tzw. książeczkach kieszonkowych „Biblioteki Powszechnej". Były tanie i mogły trafić pod każdą „strzechę". Był to - na tamte czasy - ewenement na dużą skalę. Wydawnictwo Zuckerkandla znane był w całej Galicji oraz na pozostałych terenach zaboru niemieckiego i rosyjskiego. Wydawnictwa Zuckerkandla trafiały na różne rynki zagraniczne, nawet poza kontynent europejski.
Założycielem był ojciec Ozjasz (1821 Złoczów – 1894 tamże) – kupiec, księgarz, wydawca; ojciec Wilhelma Z. Otrzymał trad. wykształcenie religijne. Prowadził sklepik tytoniowy, w którym ok. 1860 otworzył dział papierniczy, a następnie – w 1874 – księgarnię, skład nut i wypożyczalnię książek. W 1880 założył drukarnię. Wkrótce stał się także wydawcą. Publikował m.in. serie: „Biblioteczka dla Dzieci i Młodzieży ku Rozrywce i Nauce” (od 1884) oraz „Biblioteka Powszechna” (od 1890; w ciągu pierwszych czterech lat – ok. 100 tytułów). Wydał także Ogłoszenia księgarskie dla Księgarni i Antykwariatów (1885).
Wydano ogółem 1230 pozycji Biblioteki Powszechnej i 400 zeszytów Biblioteki Klasyków Rzymskich i Greckich.
Po 1924 roku oficynę prowadził Zwerdling, krewny Zuckerkandłów.
zebrał i opracował Roman Maćkówka

komentarze (1)